In juni 2023 ben ik, samen met Andius Teijgeler,  naar Limburg afgereisd om  bevers te fotograferen. We huurden voor een paar dagen een huis  op een prachtige locatie midden in een natuurgebied met veel bevers. Nadat wij ons hadden geïnstalleerd in onze tijdelijke verblijfplaats,  gingen we op stap om een plek te zoeken waar we niet alleen een kans zouden hebben om bevers te zien maar waar het ook fotografisch interessant was. We liepen langs de beek waar overal sporen van bevers waren te zien. Andius was hier al eerder geweest en wist een mooie plek bij een bruggetje vlak bij ons huis. Helaas werd het strandje bij de brug veelvuldig gebruikt door loslopende honden die daar met veel geblaf en kabaal het water in gingen. Kansloos om daar een bever te spotten, concludeerden wij. 

Eind april 2023 ben ik met een aantal fotografen naar Finland geweest met als hoofddoel het fotograferen van beren in de sneeuw.  De reis werd georganiseerd door Nature Talks. We verbleven bij Kari Kemppainen in Kuhmo, in het Noord-Oosten van Finland tegen de grens van Rusland.  Een prima onderkomen. Wat mij gelijk opviel was de stilte. In Nederland is er altijd wel geluid: auto's, een vliegtuig hoog in de lucht of mensen. Hier was het stil, heel stil.

In april 2022 ben ik met Andius Teijgeler naar de Eifel (Duitsland) gereden om wasberen te fotograferen.  Leo en Egle hebben een B&B  waar je niet alleen kunt overnachten, maar ook een fotohut kunt huren (www.eifelretreat.com) . Ook via de website van Edo van Uchelen (www.wildernistrek.nl) kan je de hut en de B&B boeken. De hut is vooral bedoeld om 's nachts wasberen te fotograferen. Maar ook boom-en steenmarters komen regelmatig voor de hut en overdag is er voldoende mogelijkheid om vogels te fotograferen.  Wij boekten twee nachten om onze kansen te vergroten, want garantie dat de dieren ook werkelijk komen,  kan nooit worden gegeven.  Wij kwamen om 14.00 uur aan en werden erg gastvrij ontvangen door Leo en Egle. Wij kregen uitleg over de hut en Leo vertelde enthousiast over de wasberen en marters. De setting wordt 's nachts verlicht door lampen, waar de 

Ieder jaar boek ik de fotohut in Marken. Telkens een fantastische  ervaring. In de middag word je door de eigenaar naar de hut gebracht en de volgende ochtend om 11 uur word je weer opgehaald. Ik slaap dus in de hut, een bouwkeet, die in een drassig weiland staat en waar het een drukte van belang is met allerlei weidevogels. Slaapzak en eten mee en natuurlijk een volledige camera uitrusting. Het is 31 maart en de volgende dag wordt er sneeuw verwacht! Dat belooft een bijzondere dag te worden. Een kans op grutto's in de sneeuw!

Geen reizen naar het buitenland in deze coronatijd. Het is ook erg moeilijk om wild en vogels in de vrije natuur te fotograferen. In mijn geliefde Amsterdamse waterleidingduinen, bij mij om de hoek, is het meestal zo druk met dagjesmensen en wandelaars, dat de dieren zich niet veel laten zien. Dus heb ik veel fotohutten bezocht. Eind februari reisde ik af naar Vuren. Deze hut is vooral interessant vanwege de torenvalken. 

In de Ardennen, in de buurt van Houffalize heeft Jorn Van den Bogaert een observatiehut te huur. Vrijdag 3 juli 2020 rijden Andius en ik  met camera-uitrusting, statieven, slaapzak en tassen met eten en drinken naar de Ardennen. Na wat zoeken vinden wij de juiste locatie en worden wij door Jorn naar de hut gebracht met zijn Landrover. Op een afgelegen plek staat een bouwkeet waar wij naar toe lopen. De geur, die een dode aangevreten bever verspreidt waar wij langslopen en als aas is neergelegd, verraad dat deze er al enige tijd ligt. De hut heeft aan drie kanten ramen met spiegelglas en aan twee kanten openingen om te fotograferen. 

Kerkuilen zijn een van de mooiste vogels die ik ken. Het witte hartvormige gezicht heeft een hoog schattigheidsgehalte. Zij hebben een helderwitte borst en hun kop lijkt bestrooid met sesamzaadjes. Omdat deze vogels alleen 's nachts actief zijn is het vrijwel onmogelijk om ze goed te fotograferen zonder een (spaarzame) verlichting. In Barchem heeft Hans Menop op zijn boerderij een zolder waar ieder jaar kerkuilen broeden. Tegenover de zolder heeft hij een hut gemaakt vanwaaruit je een goed zicht hebt op een mooie setting.

Weidevogels zijn in het voorjaar een dankbaar onderwerp om te fotograferen. Er is meestal volop actie: jonge pulletjes en actief wordt gewerkt aan het nageslacht met vechtpartijen en paringen. Eind april heb ik weer een dag en een nacht doorgebracht in de fotohut op Marken. Het was zonnig en prachtig licht in de avond. Omdat je vanaf een zeer laag standpunt kan fotograferen krijg je bijzondere opnamen. Ik werd de volgende dag wel gestraft met een stijf lichaam en spierpijn omdat ik geen hoekzoeker bij mij had. Ik heb uren op de grond gelegen in een moeilijke houding om door de zoeker van de camera te kunnen kijken.

Een spreeuwenzwerm is een bijzonder spectaculair verschijnsel. Vanaf de herfst tot het voorjaar komt het voor. De duizenden spreeuwen komen bij elkaar om te overnachten. Er is veel onderzoek gedaan naar de manier waarop deze vogels bewegen, zonder met elkaar in botsing te komen. Door in een zwerm te vliegen zijn ze veiliger voor roofvogels. Roofvogels kunnen moeilijk een prooi uitkiezen uit een zwerm die voortdurend beweegt. Voor een fotograaf is het een uitdaging om dit fenomeen mooi vast te leggen. 

Op vrijdag 10 januari 2020 heb ik met Andius Teijgeler de marterhut van Edo Van Uchelen gehuurd. Ik had daar al eerder een nacht doorgebracht (zie mijn eerdere blog over het fotograferen van marters). Wij waren om ongeveer half zeven 's avonds in de hut. De hut is helemaal vernieuwd. Een panoramaraam van spiegelglas zodat je een goed zicht hebt op de setting die spaarzaam verlicht is, maar voldoende om goede foto's te maken. De hut heeft verwarming, elektriciteit, een wc en een stapelbed voor twee personen. Er zijn vier schommelkop statieven, zodat wij allebei met twee camera's konden werken. Ik gebruikte een Nikon D750 met een 300 mm f 4 en een D850 met een Sigma 150-600. Even een paar proeffoto's gemaakt om de belichting goed in te stellen. Ik heb gefotografeerd met een iso van 4000-6500 en een sluitertijd van 125-200, waardoor je onderbelichte foto's

Boom- en steenmarters zijn roofdieren die voornamelijk in de nacht en de schemer actief zijn. Je ziet ze dus zelden en zijn erg moeilijk in het wild te fotograferen. Er zijn verschillende hutten te huur speciaal ingericht voor fotografen. Edo van Uchelen verhuurt een hut die je 's nachts kunt bezoeken https://www.wildernistrek.nl/fotohutten/hut/marterhut Een mooie comfortabele hut met verwarming, toilet en zelfs een bed. Maar je moet wel 's nachts opblijven. Je wordt aangeraden doodstil te zijn, geen deodorant op te doen en zwarte kleding te dragen. De nacht duurt dan lang. De locatie waar de marters verschijnen, is spaarzaam verlicht, maar je kunt er mooie opnamen maken. Soms moet je uren wachten en dan zijn de dieren binnen een paar seconden weer weg. Een bijzondere ervaring waarbij het geduld op de proef wordt gesteld, maar kan worden beloond met fraaie beelden.

Sommige natuurfotografen zijn erg streng in de leer en willen alleen wildlife foto's maken. Het is natuurlijk fantastisch als je in de vrije natuur een prachtige foto kan maken, maar het gaat mij meer om de foto en niet zozeer hoe deze tot stand komt. Onlangs was ik in het wildpark Anholter Schweiz net over de grens in Duitsland. Even rijden en vroeg op om daar op tijd te zijn. Dat was zeker de moeite, want om 9 uur was ik de enige in het park. Daar leven de dieren in een zo natuurlijk mogelijke omgeving in een prachtig bos. Wolven, lynxen, beren en otters. Het is moeilijk om een lynx in het wild te fotograferen en zelfs hier is het een uitdaging. Je moet echt op zoek in hun ruime verblijf. Een paar jongen speelden met elkaar, wat erg leuk was om te zien, maar verdwenen ook steeds weer uit beeld. Hoewel het mooi en zonnig weer was, verscholen de meeste dieren zich in het donkere en dichte bos, waardoor ik vaak moest fotograferen met een hogere iso dan mij lief was. 

Spitsbergen. Bizar mooie landschappen, geweldig licht en bijzonder wildlife. Wat wil een fotograaf nog meer. In september 2022 ben ik met Nordic Vision  afgereisd naar dit Arctisch gebied. Na een tussenstop en overnachting in Oslo komen we aan in Longyearbyen, de meest noordelijke hoofdstad ter wereld. Eigenlijk is het een kleine nederzetting met, afhankelijk van het seizoen, 1000-2000 inwoners.  Wat een vreemde wereld! Kleurige houten huizen, met overal parkeerplaatsen voor sneeuwscooters, een winkelstraat met een paar winkels, eetgelegenheden, een supermarkt en cafés. Er is zelfs een kleine begraafplaats. Dit alles omgeven door hoge bergen waarop overblijfselen zijn te vinden van de mijnbouw uit het verleden. 

In juni 2022 ben ik met Wildpix Travel naar Roemenië afgereisd. Het doel was om onder meer de  jakhals te fotograferen in de Donau Delta. 

De Iberische lynx is een van de zeldzaamste katachtigen ter wereld. Er leven nog ongeveer 1000 exemplaren in Spanje en Portugal.  Ze laten zich zelden zien, maar in  januari en februari is het paartijd en gaan de mannen op zoek naar de vrouwen. Dan is de kans het grootst  om ze te kunnen fotograferen. Geduld en uithoudingsvermogen is nodig. Dagen wachten in een speciaal daarvoor geplaatste schuilhut zonder enig succes, is geen uitzondering. Eind januari ben ik met een paar andere fotografen de uitdaging aangegaan. In het ongerepte en voor publiek afgesloten natuurreservaat Sierra Morena in Zuid Spanje  konden wij via Wildpix Travel (www.wildpixtravel.com) van de schuilhutten gebruik maken. 

Anderhalf jaar heb ik de tweede reis naar Zweden moeten uitstellen, maar eind oktober kon het weer.

Bijna twee jaar lang kon ik, vanwege de pandemie, niet naar het buitenland om te fotograferen. In juli 2021 ben ik voor het eerst weer op reis geweest. Niet om te fotograferen, maar om met mijn teer beminde vakantie te vieren. Het bloed kruipt echter....... Dus toch mijn camera mee genomen en met het boek "Vogels kijken op Mallorca" van Luc Hoogenstein onder de arm,  afgereisd naar Mallorca. Een leuk informatief boekje over de natuurgebieden op het eiland. De natuurgebieden worden goed en duidelijk beschreven waarbij de  nadruk vooral op het vogelen ligt. Maar het bevat ook veel informatie over mooie wandelingen. Dus ook een aanrader als je naar Mallorca gaat met iemand die niet de hele dag wil fotograferen.

Op 13 februari 2020 land ik op het piepkleine vliegveld van Skelleftea, waar ik werd opgehaald en naar het plaatsje Kalvträsk, honderd kilometer landinwaarts, werd gebracht.  Ik verblijf een week bij Conny Lundstrom om steenarenden te fotograferen. Indrukwekkende roofvogels met een spanwijdte van 2,25 meter.  Conny is natuurfotograaf en heeft een aantal schuilhutten gebouwd vanwaaruit deze vogels kunnen worden gefotografeerd. Er ligt volop sneeuw, hoewel  veel minder dan gewoonlijk. Ook is het veel minder koud; gemiddeld rond het vriespunt terwijl de normale temperatuur -20 C is. 

Tijdens mijn trip met Andius naar Helgoland hebben wij een paar keer het eilandje Düne bezocht. Voor een paar euro kan je met een boot heen en weer. In tegenstelling tot Helgoland, dat uit rotskusten bestaat, is het eiland omgeven door zandstranden. Grote aantallen zeehonden liggen op het strand. Bij aankomst word je gevraagd minstens 30 meter afstand te bewaren. Met mijn 600 mm heb ik voldoende bereik om deze prachtige beesten te fotograferen. De eerste keer dat wij er naar toe gingen woei het erg hard. Liggend op het stand, om de dieren op ooghoogte te kunnen fotograferen, leverde dat bijzondere beelden op. 

Op vrijdag 9 augustus 2019 rijden  Andius en ik vroeg in de ochtend naar Cuxhaven. Om 11.30 uur vertrekt de snelboot naar Helgoland, een piepklein eilandje  55 km uit de kust ten noorden van Duitsland. Het eiland staat bij fotografen bekend om de kolonie jan-van-genten. Bij (Duitse) toeristen staat het bekend om het taxfree shoppen. Het eiland is verdeeld in het Oberland en Unterland. Als je geen zin hebt om de trappen te beklimmen, kan je met de lift voor € 0,60 naar het Oberland, een rood gekleurde rots dat ongeveer 50 meter uit de zee omhoog komt. Nadat wij onze bagage in het appartement hebben afgeleverd, vertrekken wij met onze fototassen op de rug naar het Oberland. Het is een kilometer lopen over een hoog gelegen pad over de klippen naar de punt van het eiland. De weersverwachting belooft niet veel goeds de komende dagen: veel regen en wind.

Van 14 t/m 21 juni ben ik weer naar Bulgarije gegaan. Iets later dan vorig jaar. Weer geboekt via  www.wildpix.nl .Vorig jaar waren de meest vogels nog niet aan het nestelen; nu wel. De organisatie was weer prima. Toen in aankwam in Boekarest stond de taxi klaar die mij naar het hotelletje bracht, net over de grens in het natuurpark Rusenski Lom. Ik werd vriendelijk ontvangen met een prima maaltijd. De volgende dag ontmoette ik mijn gids voor die week Iliyan Valchanov.  's Morgens namen wij mijn wensen en de mogelijkheden door voor die week. De eenvoudige hutten (niet meer dan een paar palen met een doek er overheen gespannen) functioneerden prima. Soms gebruikte ik de mobiele hut. Iliyan had een nest van een hop ontdekt in een holte van een afgebroken stuk muur. Hij vond het maar niks. De achtergrond van stenen was niet naar zijn zin, maar ik vond de locatie juist bijzonder. Met de mobiele hut nam ik plaats tussen de brandnetels en heb er twee dagdelen doorgebracht terwijl d e hop af en aan vloog met insecten voor haar jongen.  Mooie vliegbeelden kunnen maken.

Dit voorjaar ben ik met mijn jongste dochter een week naar IJsland geweest. Niet speciaal om te fotograferen, dat kon ik mijn dochter niet aandoen. Maar je komt er niet onderuit foto's te maken in dit land met z'n spectaculaire landschappen. Een week is te kort om het hele land te zien en wij hebben ons dan ook beperkt tot het zuidelijke deel. Met een vanzelfsprekende start in Reykjavik via de ringweg naar Höfn en weer terug. 

Begin augustus 2018 ben ik naar het uiterste oosten van Duitsland gereden om foto´s te maken van de vele roofvogels die daar zijn. Wildpix heeft mij in contact gebracht met een locale ranger en ik verbleef in een eenvoudig maar prima pension. De schreeuwarend is zeldzaam maar ter plaatse een beroemdheid. Ik had hoge verwachtingen, maar de vogel is minder indrukwekkend dan ik had gedacht.

Een van de bijzondere dagdelen op mijn reis in Bulgarije was het avontuur met de drijfhut. In de vroege ochtend rijden wij naar een afgelegen ondiepe plas. Het waadpak aan, het water in en de camera fixeren op een balhoofd. Zwaar lopend door het water tot navelhoogte en vechtend met de waterplanten die om mijn benen leken te groeien, zwoeg ik door een plas vol met kikkers. De belofte was om hier van heel dichtbij de woudaap te kunnen fotograferen. In het water zijn ringslangen, schildpadden en een paar meerkoeten. Ik zie en voel vooral insecten. Vanuit het riet hoor ik de woudaap, maar zie hem niet. Dan plotseling verschijnt hij of zij tussen het riet aan de oever. Voorzichtig glijd ik met de hut dichterbij, ik maak snel een paar foto´s, maar niet zoals ik wil. Maar hij staat er in ieder geval op. En weg is hij. Ik zie hem ook niet meer terug. Dan maar foto´s maken van de ontelbare hoeveelheid kikkers. Toch wel bijzonder vanuit zo´n laag standpunt en zo dichtbij. Na 5 uur ploeteren ben ik blij dat ik weer het water uit mag.